رنگ بندی کپسول آتش نشانی بر چه اساسی است؟

رنگ بندی کپسول‌های آتش نشانی به عنوان یک استاندارد جهانی توسط سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) تعیین شده است. این استاندارد با استفاده از رنگ‌های خاص برای نشان دادن نوع و خواص کپسول‌های آتش نشانی در سراسر جهان استفاده می‌شود.

برای مهار هر چه بهتر آتش سوزی ها شناخت انواع تجهیزات آتش نشانی و از جمله تجهیزات اطفا حریق بسیار مهم است. از جمله این تجهیزات می توان به کپسول آتش نشانی اشاره کرد که در تمام مکان ها وجود حداقل یکی از آنها ضروری است. برای مهار حریق نیاز داریم که از کپسول مناسب با هویت ماده در حال سوخت استفاده کنیم. بنابراین شناخت انواع کپسول آتش نشانی بسیار حائز اهمیت است. برای شناخت این کپسول ها راه حل های مختلفی اندیشیده شده که یکی از آنها رنگ کپسول است. این رنگ بندی در سال 1997 در انگلستان تعیین شد. به این صورت که رنگ کپسول های آتش نشانی همگی قرمز باشد، اما روی آنها  از نوارهای رنگی استفاده شود.  این نوارها هر یک نشان دهنده نوع کپسول آتش نشانی هستند. در ادامه بیشتر راجع به رنگ بندی کپسول آتش نشانی صحبت می کنیم.

کپسول های آتش نشانی همه به رنگ قرمز هستند، اما در قسمت بالایی آن نوارهای رنگی ای وجود دارد که هر رنگ نشان دهنده نوعی کپسول خاص است. در ادامه به رنگ انواع کپسول های آتش نشانی می پردازیم.

کپسول آتش نشانی با نوار قزمز رنگ

زمانی که روی کپسول آتش نشانی نوار قرمز رنگ تعبیه می شود، این بدین معنی است که کپسول مورد نظر حاوی آب است. از این کپسول زمانی استفاده می شود که مواد سوختنی از نوع کاغذ، چوب، پارچه و موارد این چنینی باشد. بنابراین به هنگام استفاده از کپسول آتش نشانی حتماً از نوع ماده آتش گرفته مطمئن شوید تا بتوانید از کپسول مناسب آن استفاده کنید. این موضوع بسیار حائز اهمیت بوده و بی آگاهی در این زمینه ممکن است منجر به حوادث ناگوار شود. برای مثال از کپسول آبی به هیچ وجه نباید برای خاموش کردن آتش سوزی ناشی از تجهیزات الکترونیکی استفاده شود؛ چرا که نه تنها آتش را مهار نمی کند؛ بلکه به آن دامن خواهد زد.

کپسول آتش نشانی با نوار آبی رنگ

زمانی که نواری با رنگ آبی روی کپسول تعبیه شده باشد، به این معنی است که محتویات کپسول از نوع پودر و گاز است. این کپسول از نوع ABC است؛ به این معنی که می توان از آن برای خاموش کردن آتش سوزی های کلاس A (با ماهیت خشک مثل چوب و کاغذ) کلاس B (با ماهیت مایعات قابل اشتعال) وکلاس C (با ماهیت گازهای قابل اشتعال ) استفاده کرد.

کپسول آتش نشانی با نوار لیمویی رنگ

وقتی که نواری با رنگ لیمویی روی کپسول زده می شود به این معنی است که نوع کپسول آتش نشانی فوم است. از کپسول های حاوی فوم برای مهار آتش سوزی های با ماهیت مایعات قابل اشتعال استفاده می شود و در جاهایی مثل پمپ بنزین ها و کارخانجات مربوطه کاربرد دارد. این ماده زمانی که به سمت آتش پرتاپ می شود، روی آن را پوشانده و مانع از نفوذ اکسیژن به آتش شده و از این طریق باعث خاموش شدن آتش می شود.

کپسول آتش نشانی با نوار مشکی رنگ

زمانی که کپسول آتش نشانی به رنگ مشکی باشد، به این معنی است که کپسول از نوع گاز CO2 است. این نوع کپسول مختص آتش سوزی های ناشی از جرقه های الکتریکی و نیز مایعات قابل اشتعال است. گاز دی اکسید کربنی که داخل این کپسول ها وجود دارد از نوع غیرسمی است و خطری برای سلامتی ایجاد نمی کند.

کپسول آتش نشانی با نوار سبز رنگ

کپسول آتش نشانی که نوار روی آن سبز رنگ است، از نوع هالوژنه است. محتوای داخل کپسول هالوژنه از عناصری مثل کلر، ید و فلور است. گاز هالوژن در اثر فشار زیاد، داخل کپسول فشرده شده و زمانی که از کپسول خارج می شود، به گاز تبدیل می شود. از این گاز برای خاموش کردن آتش سوزی هایی با کلاس ABC کاربرد دارد، اما اکثراً برای آتش سوزی کلاس B و C کاربرد دارد. از آنجایی که این گاز سنگین است، وقتی سمت آتش پرتاب می شود مانع رسیدن اکسیژن به آتش می گردد. همچنین با برخورد به شعله باعث ایجاد اختلالات شیمیایی در آن شده و آتش مهار می شود.

خوبی این نوع گاز در این است که وقتی به محل آتش سوزی پاشیده می شود، اثری در آن مکان از خود به جا نمی گذارد. اما از آنجایی که برای محیط زیست خطر دارد، استفاده از آن خیلی کمتر شده است.

کپسول آتش نشانی با نوار زرد رنگ

نوار زرد رنگ روی کپسول به این معنی است که حاوی مواد شیمیایی تر است. این مواد شیمیایی در اثر حرارت بالا تبدیل به گاز CO2 می شوند و همانند دی اکسید کربن منجر به مهار آتش می گردند. این مواد شیمیایی مخصوص آتش سوزی های کلاس F و A هستند که از سوختن روغن های خوراکی، چربی ها، پارچه، زغال، مقوا، پارچه و … ایجاد شده اند. معمولاً از این نوع کپسول برای مکان های مثل آشپزخانه استفاده می شود ولی در کل نسبت به کپسول های حاوی مواد شیمیایی خشک ضعیف تر عمل می کنند.

رنگ کپسول های آتش نشانی در ایران

رنگ هایی که برای کپسول ها استفاده می شود، ممکن است در نقاط مختلف دنیا معنای متفاوتی داشته باشند. به همین دلیل در ایران علاوه بر نوارهای رنگی، اسم کپسول نیز روی آن نوشته می شود تا وقتی کاربر می خواهد از آن استفاده کند و استرس بالایی دارد، رنگ ها را به جای هم استفاده نکند. با اینکه نیاز نیست در ایران این رنگ ها را حفظ کنیم، ولی در کل هر چه اطلاعات مربوط به اطفا حریق خود را بالا ببریم، به همان اندازه در کنترل آتش موفق تر خواهیم بود.

کپسول CO2، پودر و گاز:  هر دو قرمز رنگ هستند. به همین دلیل روش تشخیص آنها بر اساس نوع بدنه و شیلنگ هر یک خواهد بود.

آب و گاز: آبی رنگ

بایوفوم: سبز رنگ

بیوورسال: آبی فیروزه ای

رنگ خاموش کننده ها

قطعا تشخیص اینکه یک کپسول آتش نشانی حاوی چه ترکیبات و موادی است از بیرون برای هیچ فردی امکان پذیر نیست. اما با توجه به رنگ بندی و مشخصه های ظاهری خاموش کننده می توان به راحتی به نوع کپسول و کاربردهای آن پی برد. وقتی قصد خرید کپسول آتش نشانی دارید، با رنگ بندی های مختلفی از آن ها مواجه می شوید که شاید در نگاه اول کمی شما را گمراه کند. اما با اطلاع از رنگ خاموش کننده ها، می توانید به راحتی محصول موردنظر خود را در میان دیگر کالاها شناسایی کنید. در ادامه رنگ خاموش کننده ها را به طور مفصل شرح می دهیم.

• خاموش کننده قرمز: خاموش کننده قرمز رنگ، حاوی آب بوده که معمولا از آن برای خاموش کردن مواد سوختنی همچون پارچه، کاغذ و چوب استفاده می شود.
• خاموش کننده آبی: کپسول های آبی رنگ دارای محتوی پودر و گاز هستند. این کپسول ها در دسته خاموش کننده های ABC قرار می گیرند. یعنی می توان از آن ها برای اطفاء آتش سوزی های کلاس A، B و C استفاده کرد.
• خاموش کننده لیمویی: این نشان دهنده آن است که محتوای موجود در کپسول فوم است. برای خاموش کردن آتش سوزی های ناشی از مایعات اشتعال زا از این نوع خاموش کننده می توان استفاده کرد.
• خاموش کننده مشکی: کپسول های آتش نشانی CO2 از این نوع هستند. برای خاموش کردن مایعات قابل اشتعال و حریق ناشی از لوازم الکتریکی می توان از این خاموش کننده استفاده کرد.
• خاموش کننده سبز: خاموش کننده های هالوژنه هستند. برای خاموش کردن آتش سوزی های کلاس A، B و C از آن ها استفاده می شود.
• خاموش کننده زرد: ترکیبات آن، مواد شیمیایی تر هستند. با حرارت بالا به گاز کربن دی اکسید تبدیل شده و برای خاموش کردن آتش سوزی های کلاس A و F مناسب هستند.

رنگ کپسول CO2

همانطور که مطلع هستید، کپسول های آتش نشانی از نظر طراحی بدنه و محتوای درون کپسول به گروه های مختلفی تقسیم می شوند. کپسول آتش نشانی را از نظر ترکیبات سازنده آن می توان به گروه های زیر تقسیم کرد:

• کپسول آتش نشانی CO2 یا کربن دی اکسید
• کپسول آتش نشانی آب و گاز
• کپسول آتش نشانی پودر و گاز
• کپسول های آتش نشانی فومی
• کپسول های آتش نشانی بیوورسال

هر کدام از این تجهیزات با مشخصات خاصی به بازار عرضه می شوند تا مصرف کنندگان بتوانند به راحتی کپسول موردنظر خود را تشخیص داده و آن را خریداری کنند. در صورتی که از کپسول آتش نشانی نامناسب در زمان حریق استفاده کنید، احتمال اینکه شعله آتش شدیدتر و شعله ورتر شود بسیار زیاد است. از این رو بایستی کپسول را متناسب با عامل به وجود آورنده حریق استفاده کنید.

کپسول های آتش نشانی CO2، برای مواردی به کار می روند که آتش سوزی ناشی از مایعات یا لوازم الکترونیکی باشد. رنگ کپسول CO2، به رنگ قرمز است و البته بر روی بدنه آن نواری مشکی رنگ نیز وجود دارد. طراحی بدنه این کپسول ها به صورت یک تکه بوده و هیچ نوع درزی در آن مشاهده نمی شود. همچنین نازل کپسول CO2 ظاهر قیفی شکل دارد.

از آن جایی که کپسول های آتش نشانی پودر و گاز نیز به رنگ قرمز به بازار عرضه می شوند، معمولا برای اینکه بتوان به تفاوت این کپسول ها با کپسول های CO2 پی برد، می بایست به شکل شلنگ و بدنه کپسول ها حتما دقت داشت.

رنگ کپسول های بیمارستانی

بیمارستان ها از مکان های عمومی و پرترددی هستند که سطح ایمنی در آن ها می بایست بسیار بالا باشد. از آن جایی که در این مکان ها از انواع و اقسام مختلف تجهیزات کاغذی، چوبی، لوازم الکترونیکی، برقی و… استفاده می شود، احتمال اینکه آتش سوزی به شکل های مختلفی رخ دهد وجود دارد. از این رو لازم است با توجه به میزان حساسیت شرایط محیطی که می خواهیم از آن در برابر آتش سوزی محافظت کنیم و تجهیزاتی که در آن محیط استفاده می شوند، از مناسب ترین نوع کپسول آتش نشانی استفاده کنیم.

بسته به بررسی صورت گرفته شما می توانید از انواع کپسول های پودر و گاز، آب و گاز و کپسول های کربن دی اکسید برای این مکان ها استفاده کنید که اغلب آن ها به رنگ قرمز، آبی و مشکی هستند. از انواع کپسول های آتش نشانی پرکاربرد در بیمارستان ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کپسول آتش نشانی حاوی آب
• کپسول آتش نشانی چند منظوره که دارای ترکیبات شیمیایی خشک است و می تواند در بسیاری مواقع با انواع مختلفی از آتش سوزی ها به خوبی مقابله کند.
• کپسول آتش نشانی CO2 برای خاموش کردن آتش سوزی های کلاس A و B که بیشتر در اتاق های سرور بیمارستان مورد استفاده قرار می گیرند.
• کپسول آتش نشانی فومی برای خاموش کردن آتش سوزی های کلاس A و B که پس از اطفاء حریق یک رد از خود در محیط به جای می گذارند که می بایست آن را پاک کرد.
• کپسول آتش نشانی حاوی مواد شیمیایی خیس یا تر که بیشترین کاربرد آن در قسمت آشپزخانه بیمارستان است.

رنگ استاندارد خاموش کننده آب

استاندارد رنگی که برای کپسول های آتش نشانی حاوی آب در نظر گرفته شده است، رنگ قرمز است. یعنی شما برای تهیه خاموش کننده آب، می بایست به این موضوع دقت داشته باشید که این تجهیزات به رنگ قرمز به بازار عرضه می شوند. این نکته بسیار مهم است که شما بتوانید خاموش کننده محتوی آب را با رنگ آن تشخیص داده و از آن در زمان و مکان درست استفاده کنید.

معمولا خاموش کننده های حاوی آب برای اطفاء حریقی استفاده می شوند که عامل آتش سوزی ناشی از مواد سوختنی همچون پارچه، کاغذ و چوب است. مبلمان، میز و صندلی های چوبی، پرده، ملحفه، رومیزی های نخی، انواع وسایل و لوازم کاغذی می توانند عاملی برای بروز حریق های مهیب و خطرناک باشند. در صورتی که به جای استفاده از کپسول حاوی آب از دیگر انواع کپسول استفاده کنید، احتمال وقوع واکنش های شیمیایی خطرناک افزایش یافته و آتش شعله ورتر خواهد شد.

به همین جهت توجه به استانداردهای رنگ خاموش کننده ها و تشخیص درست عامل حریق در اطفاء آن نقش بسیار کلیدی و مهمی دارند. برای حفاظت از جان و مال خود لازم است حتما اطلاعات دقیقی در خصوص این محصولات داشته باشید و با آگاهی از محتوی درون کپسول و کاربرد آن اقدام به استفاده از آن کنید. در صورتی که در انتخاب نوع کپسول در تردید هستید، می توانید از مشاوره های کاربردی کارشناسان فروش بهره مند شوید. متخصصین می توانند با توجه به نیاز و کاربری مورد انتظار شما، مناسب ترین نوع کپسول آتش نشانی را در اختیارتان قرار دهند.

رنگ استاندارد خاموش کننده آب، پودر و co2

سازمان ها و شرکت های تولیدکننده کپسول آتش نشانی در ساخت و تولید این لوازم ملزم به رعایت یک سری قوانین و استانداردها هستند تا محصولات کاملا امن و مطمئن در اختیار مصرف کنندگان قرار گیرند. همانطور که می دانید خاموش کننده ها یا همان کپسول های آتش نشانی در انواع مختلفی موجود هستند و هر کدام کارایی مخصوص به خود را دارند. برای اینکه بتوان حریق را به درستی و بدون هیچ گونه مشکل خاصی مهار کرد لازم است تا از کپسول مناسب آن استفاده نمود.

برای اینکه بتوانید در زمان حریق از کپسول مناسب استفاده کنید، لازم است تفاوت هر کپسول را با کپسول دیگری تشخیص دهید. رنگ خاموش کننده ها بهترین پارامتری است که می تواند در این مورد به شما کمک کند. در واقع این تفاوت رنگ کپسول ها نوعی مزیت برای کاربران به شمار می رود تا بتوانند به راحتی محصول موردنظر خود را انتخاب کنند. رنگ استاندارد تمامی خاموش کننده های آبی، پودری و گازی (گاز co2) قرمز است. اما نوار رنگی که بر روی این کپسول ها طراحی شده فاکتور اصلی در تشخیص نوع کپسول است. رنگ استاندارد کپسول های آتش نشانی آبی، پودری و گازی به شرح زیر است:

• کپسول آتش نشانی آبی: طراحی شده با نوار قرمز رنگ
• کپسول آتش نشانی پودری: طراحی شده با نوار آبی رنگ
• کپسول آتش نشانی co2: طراحی شده با نوار مشکی رنگ

تشخیص نوع کپسول آتش نشانی بدون توجه به رنگ آن

طراحی و ساخت انواع کپسول های آتش نشانی متفاوت از یکدیگر است. در ادامه به برخی از ویژگی هایی که در کپسول های آتش نشانی وجود دارد اشاره می کنیم:

استاندارد

از آنجایی که اطلاعا درج شده روی بدنه کپسول مهم است، استانداردهایی در این زمینه وجود دارد. شرکت های تولید کننده این کپسول ها ملزم به رعایت آنها هستند. روی آنها اطلاعاتی از قبیل نوع کپسول، ظرفیت آن، کاربرد، طرز کار و … درج شده که باعث می شود کاربران به هنگام استفاده از آنها به مشکل نخورند.

حروف

برای هر گروه از مواد قابل اشتعال یک حرف در نظر گرفته شده و بر روی کپسول درج می شود. برای مثال حرف A بیانگر آتش سوزی ناشی از جامدات، حروف AB بیانگر حریق های ناشی از مایعات و جامدات و حروف ABC هم مناسب حریق های ناشی از سوخت جامدات، مایعات و وسایل الکتریکی هستند.

حرف سی روی کپسول آتش نشانی

معمولا عامل آتش سوزی در همه شرایط یکسان نیست. عوامل زیادی را می توان نام برد که می توانند منشا اصلی آتش سوزی باشند. از جمله این عوامل می توان به مواد سوختی و اشتعال زا، کاغذ، مقوا، چوب، نوسانات و جرقه در لوازم الکتریکی و… اشاره کرد. برای خاموش کردن آتش، لازم است ابتدا عامل حریق به درستی شناسایی شود.

روی کپسول های آتش نشانی معمولا مشخصات و اطلاعاتی وجود دارند که افراد می توانند با توجه به این مشخصات اقدام به خرید محصول کنند. آتش بر اساس منشا و عامل به وجود آورنده آن به کلاس های مختلفی تقسیم می شود. به عنوان مثال ما آتش سوزی کلاس A، B، C و… داریم که هر کدام اقدامات مخصوص به خود را برای مهار آتش می طلبند. به آن دسته از آتش سوزی هایی که بر اثر گازهای مشتعل ایجاد می شوند، آتش سوزی کلاس C می گویند.

مکان هایی که مخصوص پر کردن کپسول های گازی هستند یا ایستگاه های پمپ بنزین که به طور مستقیم با گازهای اشتعال زا سروکار دارند بیشتر در معرض آتش سوزی کلاس C هستند. بنابراین وقتی روی کپسول آتش نشانی با حرف C روبرو شدید، بهتر است بدانید که این کپسول گزینه مناسبی برای خاموش کردن آتش سوزی کلاس C است.

C نماد گازهای قابل اشتعال است که باعث بروز حریق شده اند. برای اطفاء حریق کلاس C، تنها باید از کپسول های آتش نشانی که حاوی پودر ABC هستند استفاده کنید. به کار بردن هر کدام از انواع دیگر کپسول های آتش نشانی می تواند آتش را شعله ورتر کرده و خسارات بیشتری به بار آورد.

قطعات

کپسول های حاویCO2: دارای بدنه یک تکه و بدون درز بوده و نازل آنها به شکل قیفی است.

خاموش کننده حاوی آب: نازل هایی با قطر کم دارند.

کپسول آتش نشانی حاوی کف: نازل هایی با سوراخ های هواکش دارند.

کپسول حاوی پودر: نازل آنها به شکل معمولی است.